Etkin Piyasalar, Temel ve Teknik Analizciler

Borsadaki fiyatların öngörülebilirliği, bir serabın peşinden koşmakla ayni şeydir. Şöyle ki; etkin piyasalarda sofistike finans modelleri, yunan sembolleri ile kompleks istatistiksel ilişkiler kurarak, piyasanın dalgalı sularındaki fiyat grafiklerlerini izleyerek hisse senedi ve/veya döviz fiyatlarını önceden tahmin edip ortalamanın üzerinde kâr elde etmek (anormal kâr elde etmek) mümkün değildir.

Etkin piyasalarda, birinin kazancı, diğerinin kaybıdır. Örneğin, belli bir süre içerisinde alım-satım işlemlerinden kazanan veya kâr elde eden bir yatırımcının belli bir sure sonra tekrarlanan alım-satım işlemlerinden yine kâr elde edeceğini öngörmek mümkün değildir. Her zaman ve her yerde mutlaka birinin kazancı diğerinin kaybı olmaktadır.

Kısa vadede; hisse senedi ve döviz fiyatlarının gelecekteki değerinin tahmin etmek çok zordur. Şans faktörü dışarı; ortalamanın üzerinden piyasadan (borsadan) alım-satım işlami yaparak ortalamanın üzerinde kâr elde etmek olanaksız değilse bile çok zordur. Manüplasyon yolu deneyerek piyasalardan hileli kazanç elde etmek yasal değildir. Finans tarihinde, piyasadan hileli kazanç sağlamak yolu ile Bernard Madoff ve Charles Ponzi'nin şatoları kafalarına yıkılmıştır...!

Çağdaş ekonomilerde “altın yumurtanın” araştırılması üzerine değişik finans yöntemleri ortaya çıkmıştır. Bu yöntemler sırasıyla “temel ve teknik” analizlerdir. Bu analiz yöntemlerini ilke edinmiş profesyoneller (bundan sonra GRAFİKÇİLER olarak adlandırılacaktır) ayni sorunu çözmeye çalışırlar; ikisi de fiyatların gidecekleri muhtemel yönü belirlemeye çalışırlar, fakat soruna değişik yönden yaklaşırlar. Temel grafikçi (temelci) piyasa hareketlerinin (fiyatların aşağı ya da yukarı gitmesi ya da ayni kalmasına yol açan ekonomik güçlerin) nedenlerini incelerken, teknik grafikçi (teknikçi) ise piyasa hareketlerinin sonuçlarını inceler ve bu hareketler üzerinde yoğunlaşır.

Temel grafikçi, bir hisse senedinin gerçek değerini belirleyebilmek için o hisse senedinin etkileyen tüm etkenleri inceler- ekonomik, sektörel ve şirket analizleri gibi üş aşamalı yol izlerler ve eğer bir hisse senedinin gerçek değeri o andaki piyasa fiyatının altında ise o zaman hisse senedi gerçek değerinin üzerine çıkmış demektir ve satış işlemi yaparlar. Eğer bir hisse senedinin gerçek değeri o anki piyasa fiyatının üzerinde ise o hisse senedi gerçek değerinin altına inmiş olur ve alım işlemi yaparlar. Al-satçılar (temel ve teknik grafikçiler) işte böyle çalışırlar. Piyasanın derin sularındaki dalgalanmalara değişik yönden yaklaşırlar...!

Her iki grafikçi de piyasa fiyatlarının gelecekte izleyecekleri yolu ve uygun alım-satım zamanını (stratejisini) tam olarak tahmin etmek için bir serabın peşinden koşmakla uğraşırlar. Altın yumurtanın araştırılmasında, çoğunlukla, bilimsellikten hayala kadar uzanan değişik türden “finans-yatırım” bozgununa uğrarlar.

Etkin piyasalarda birinin kazancı, diğerinin kaybıdır. Bugünkü kazançlar belli bir sure sonra tekrarlanan kayıpların bedelidir. Piyasadan, ortalamanın üzerinde kâr elde etmek mümkün değildir. Piyasalar çok hızlı bir şekilde bütün bilgileri değerlendirdiği için ne temelcinin ne de teknikcinin biribirinden herhangi bir üstünlük veya avantaj elde etmesi mümkün değildir.

Piyasa fiyatı bilinen temel verilerin çok önünde yürürler. Piyasa fiyatı temel verilerin veya o günkü sıradan düşüncenin bir öncü göstergesi gibi rol oynasa bile bu veriler çok önceden piyasaya girmiş ve fiyatlara yansıtılmıştır. Etkin piyasalarda fiyatlar, bilinmeyen veya tahmini güç temel verilere doğru yol alırlar. Al-satçılar (grafikçiler) hisse loto tahminlerini sofistike finans modelleri, yunan sembolleri ile kompleks istatistiksel ilişkiler kurarak, piyasanın dalgalı sularındaki fiyat grafiklerlerini izleyerek hisse senedi ve/veya döviz fiyatlarını önceden tahmin edip ortalamanın üzerinde kâr elde etmeya çalışırlar.

Her iki grafikçi de diğer oyuncuların yaptıklarını özenle inceler ve ne yapmak istediklerini tahmin etmeye çalışırlar. Her iki grafikçi de gelecekte atılacak yatırım stratejilerine ışık tutmaya çalışırlar- en büyük aptal teorisi. Bilmezler ki piyasada fiyatlar “rastgele seyir” izler; piyasa o kadar etkindir ki yeni bir bilgi geldiğinde fiyatlara yansıtılır ve önceden yapılan tahminlerle hisse senetleri (dövizler) sürekli olarak kazanç sağlayacak hızda alınıp satılamaz. Piyasanın olağan üstü gücü karşısında; piyasanın olağan üstü fiyat değişmelerini, ne temelciler ne de teknikciler tahmin edilebilir.

Piyasanın derin ve dalgalı sularında iki büyük oyuncunun, temel ve teknik analizcilerin (grafikçilerin) bilmesi gereken şudur: Borsadaki fiyatların öngörülebilirliği, bir serabın peşinden koşmakla ayni şeydir. Etkin piyasalarda, uzun vade yaklaşımları dışında, hisse senedi veya döviz fiyatlarının gelecekteki değerlerini tahmin etmek, ortalamanın üzerinde kâr elde etmek, olanaksız değilse bile çok zordur.

Hakan Ürem