30 Kasım 2009 Pazartesi

BORSA PARADOKSU, TEMEL VE TEKNİK ANALİZCİLER

Finans kilsesinin bilmesi gereken en temel konu şudur: Hiç kimse, ne borsanın yönünü ne de bireysel hisse senetlerinin göreli çekiciliğini kalıcı bir biçimde öngöremez.
Ve bu nedenle, hiç kimse sürekli olarak piyasadan daha iyi toplam getiri elde edemez. Kuşkusuz, ara sıra kârlı işlem olanakları ortaya çıkabilir. Ancak bunlar herkes tarafından öğrenildiğinde, ansızın tükenirler.

Henüz hiç kimse ya da hiç bir kurum, özellikle vergi ve işlem bedeli ödüyorsa, sürekli olarak para kazandıran, riske göre düzenlenmiş hisse senedi alım-satım fırsatları yaratabilmiş değildir. Borsa'da (finans piyasasında) her zaman "kazan-kazan" diye birşey yoktur. Finans piyasasında, her zaman ve her yerde, birinin kazancı diğerinin kaybıdır.

Hemen belirteyim; bu makale "Spekülatörlere" ve "Manüplatörlere" yönelik değildir. Bu makale yatırımcıların bilgi ve beğenisi için hazırlanmış olup Etkin Piyasalar, Temel ve Teknik Analizciler (Grafikçiler) adlı makalenin son kısmıdır.

Akademik ayrımcılığımızın simgesi olan cüppelerime güvenerek yatırımcılara uyarı(lar)da bulunmakta yarar görüyorum. Borsa deneylerinden elde edilen sonuçlara göre:
  1. Teknik analiz yıldız falına benzer, ancak onun kadar bilimseldir.
  2. Teknik analiz programlarının sınavı geçtiği söylenemez . Teknik yöntemler, yararlı yatırım taktikleri/stratejileri oluşturmakla elde edilemez.
  3. Teknik analizciler, müşterilerinin yat edinmelerini değil, broker'lara yat aldıracak alım-satım işlemlerinin üretilmesine yardımcı olur. Halk bu tuzaklara düştüğü sürece, teknik analistler de revaçta olmayı sürdürürler.
  4. Grafik okumak ile finans piyasalarından anormal kâr elde edilemez. Romalı kahinler gibi, graf okumakla piyasaları alt edilemez.
  5. Grafikçilerin aradığı trendler, röntgen filimleri üzerindeki X-ray ışınlarını gözlemleyen cerrahın gözüyle bakmaya benzer.
  6. Grafikçilerin yaratmış oldukları tekniklere/yöntemlere hiçbir entellektüel sempati duyulmaz.
  7. Borsanın temelinde mantık vardır. Grafik okumak ve istatistiksel ilişkiler kurarak yatırımcıların başarılı olması beklenmemelidir.
  8. Piyasadan çok ender olarak görülen anormal getirilerin piyasaların etkin olmamasından mı, yoksa risk ölçüm yetersizliğinden mi kaynaklandığını bilmek olanaksızdır.
  9. Borsa'da rastgele yazı-tura ile oluşturulan bir hisse portföyünün getirisi, yatırım profesyonellerin seçtiği bir hisse portföyü kadar iyi sonuç elde eder.
  10. Yatırımın başarısı, geleceği önceden görme yeteneğine bağlı bir kumardır. Borsayı yenme başarısı, kumarhanede blackjack oynayıp krupiyeyi yenme başarısı kadardır.
  11. Teknik öğreti geçici bir hevesdir. Teknikçilerin, borsada gerçek değer arayışı bir serabın peşinde koşmakla ayni şeydir.
  12. Grafikçi, uzun vade yatırımcı değil, kısa vadeci trader'dır. Herkesin aynı anda davrandığı bir noktada, hiçbir satın alma veya satış sinyali değer taşımaz. Teknik değerini yitirir.
  13. Tekniz analiz stratejileri eğlendirici ve dinlendirici olabilir, ama gerçek anlamda hiçbir değeri yoktur. Teknik analiz son derece değersizdir. Piyasa zamanlaması için teknik analize başvurmak özellikle tehlikelidir.
  14. Borsa analizcileri boğacı kesilmek için her zaman bir neden bulurlar. İstenmeyen satış sözcüğünü çok ender kullanırlar, çünkü mevcut ya da gelecekteki yatırım bankacılığı ilişkilerini tehlikeye sokmayı ya da bilgi almakta güvendikleri kurumsal finans müdürlerini kırmak istemezler.
  15. Borsadaki spekülasyon psikolojisi, gerçek dışı bir olayın gerçek tiyatrosudur. Yatırımcılar kısa yoldan zengin olma sevdasına düşünce önlerindeki her yemi kapmaya çalışırlar. Halk aç gözlü davranmadığı takdirde manipülatörlerin hişbir şansı olmaz. Finans piyasasında ponzi düzeni (sahte reçete !) dolandırıcılık kapsamına girer.
  16. Borsa'nın genelinde Newton Yasası (Yer Çekimi Kanunu) tam tersine işler. Borsada, aşağı düşen tekrar yukarı çıkmak zorundadır. Ancak bu tek tek hisse senetleri için her koşulda geçerli olmamakla birlikte, genel olarak (Yer Çekimi Kanunu) borsa için doğrudur.
  17. Finans tarihi, aşırıya kaçan, bolluk içinde yüzen tüm piyasaların sonuçta yer çekimi kanununa boyun eğeceklerini belirtir.
  18. Borsa bir oylama sistemi değil, bir ölçüm sistemidir. Borsada, hisse senetleri gerçeklere göre değil, beklentilere göre satın alınır.
  19. Borsa arz ve talep kanununa göre hareket eder. Medya ise, spekülatif balonların sürekli havada kalmasında önemli bir rol oynar. Para piyasasının bir özelliği de, spekülatif olanakları artıracak bir yöntem gerektiğinde, piyasanın o yöntemi kesinlikle oluşturmasıdır.
  20. Hisse senedi ile ilgili söylentilerin toplumun ilgisini çekecek türden şeyler olduğuna karar vermek için, yanlızca, sezgimizi ve spekülatif duygularımızı kullanabiliriz.
  21. Borsanın hafızası, varsa bile, çok kıttır. Piyasa zaman zaman bir tempo sergilese de, bu güvenilir değildir ve trend izleme stratejileri uygulanırken ortaya çıkan önemli işlem maliyetlerinin üzerine çıkacak kadar uzun sürmez.
  22. Borsada kısa dönemli bir tempo olsa da, işlem maliyetlerini ödeyen bir yatırımcı(lar) bundan yararlanamaz. Grafik üzerindeki bir sonraki hareket, daha önce olanlar temelinde kesinlikle öngörülemez.
  23. Tarih borsada kendini yeniler; ancak bu yenileme geçmişteki fiyat örneklerinden bilgi edinme çabalarını birbirine karıştıran değişik, şaşırtıcı yollardan gerçekleşir.
  24. Hiçbir sektörün durumunu önceden bilmek kolay değildir. Borsa üzerinde haberlerin birbirinin ardı sıra gelmesi rastgeledir. Bir haber rastgele değilse, daha önceki bir habere bağlı ise o zaman haber olmaktan çıkar.
  25. Değersiz hizmetlere olan bağlarınızı kesin; sürekli grafikleri okuyan ve sürekli olarak hisse senedi satmanızı öneren broker'lardan uzak durun.
  26. Finans tahminleri, yıldız falına saygınlık sağlayacak kadar bir bilim dalıdır. Piyasa’da hangi F/K oranının uygun görüleceğini her şeye kadir tanrı bile bilmeyeceği gibi, oranların gelecekte nasıl değişeceği de tahmin edilemez. Değerleme değişmeleri kesinlikle öngörülemez.
  27. Hisse senedi analistinin, geleceği görmekte neden güçlük çektiğini açıklayan beş faktör vardır: rastgele olayların etkisi, yaratıcı muhasebe yoluyla kuşkulu kazançların bildirilmesi, çoğu analistin özünde yeteneksiz olması, en iyi analistin satış masasında veya portföy yönetiminde yitirilmesi, büyük yatırım bankacılığı işlemleri yapan firmalardaki analistleri bekleyen çıkar çatışmalarıdır. Burada can alıcı (önemli olan !) nokta dikiz aynasına bakarak yatırım yapmamaktır.
  28. Borsada kalıcı kalıplar olarak adlandırılan şeyler, şans oyunu oynayan bir kumarbazın şansının yaver gitmesi olasılığından daha sık gerçekleşemez.
  29. Hisse senedi grafiklerindeki döngüler de, sıradan bir kumarbazın şanslı veya şansız olduğu anların sayısına ilişkin döngülerden daha gerçekçi değildir.
  30. Hiçbir şey bedelsiz elde edilemez. Riskin artması daha cömet getiriler için ödenen bedeldir. Dayanma gücünüz yatırım kararında alınabilecek filli riskte önemli bir rol oynar.
Sonuç: Ben etkin piyasa tezinin savunucusuyum. Benim gibi birçok iktisatçının etkinliğe inanmasının birden fazla nedeni vardır. İlk olarak, piyasaların yeni bilgiyi hızla ve çoğu kez doğru yansıtan olağanüstü başarılı araçlar olduğunu düşünmekteyim.
İkinci olarak, piyasaların hisse senedi fiyatlarını, kazanç ve kâr payı gibi esaslarla açıklanmayacak kadar büyük bir volatilite gösterdiğinde bile etkin olduğunu düşünmekteyim.
Son olarak, finans piyasalarında yatırımcıların ortalamanın üzerinde risk almadan, ortalamanın üzerinde getiriler elde etmelerine izin vermedikleri için etkin olduğuna inanmaktayım.
Yatırımın getirileri, değişen derecede, gelecekteki olaylara bağımlıdır. Yatırımın büyüsü de buradadır; yatırımın başarısı geleceği önceden öngörme yeteneğine bağlı bir kumardır. Yatırım oyunu sevişmeye benzer. Vazgeçilmeyecek kadar eğlencelidir. Piyasa'nın bizleri haklı çıkardığını görmek müthiş bir duygudur. İnsanlar büyük işler yaptıkları zaman böbürlense de, büyük işler çoğunlukla büyük tasarımdan çok ŞANS eseri ortaya çıkar.
Piyasa’dan para kazanmak zor değildir. Kaçınılması zor olan şey, paramızı çabuk zengin olma umuduyla, kısa dönemli spekülatif işlemlere yatırmaktır- Rezil İnsan. Yatırımcılar tarafından (herkesce) bilinen bu ders, her zaman gözden kaçabilir...!