25 Ekim 2010 Pazartesi

BANKALARDA RİSK ODAKLI KURUMSAL YÖNETİŞİM: YENİ “BIS” PRENSİPLERİ

“The Bank for International Settlements” (BIS) tarafından bankalarda “Kurumsal Yönetişimin Geliştirilmesi Prensipleri” adı altında bir belge yayımlamıştır. Bu belgenin temelini OECD tarafından 2004 yılında ve BIS tarafından geliştirilerek 2006 yılında yayımlanan kurumsal yönetişim prensipleri oluşturmaktadır:

Prensip 1
Banka’ya ilişkin tüm sorumluluk Yönetim Kuruluna aittir. Bu sorumluluk, bankanın stratejik hedefleri, risk stratejisi, kurumsal yönetişim ve kurumsal değerlere ait uygulamalarının onaylanması ve gözetiminin yanında, bu konularla ilgili olarak üst düzey yöneticilerin gözetimini de kapsar.

Prensip 2
Yönetim Kurulu üyeleri bulundukları pozisyonun gerektirdiği niteliklere sahip olmalı ve -gerekmesi halinde eğitim alarak- bunu sürdürmelidir. Yönetim Kurulu üyeleri kurumsal yönetişim sürecindeki sorumluluklarını açık bir şekilde anlamalı, banka faaliyetlerini objektif olarak icra etmeli ve sonuçlarını değerlendirmelidir.

Prensip 3
Yönetim Kurulu, kendi faaliyetleri için de uygun yönetişim uygulamalarını tanımlamalı, bunların takibine ve periodik olarak incelenerek iyileştirilmesine imkan veren araçlara sahip olmalıdır.

Prensip 4
Grup şeklindeki yapılanmalarda, ana şirket konumunda olan Bankanın Yönetim Kurulu, Grubun kurumsal yönetişiminin sorumlusu olarak, yönetişim politika ve mekanizmalarının; yapıya, faaliyete ve riske uygun olarak, tüm grup ve ortaklıkları genelinde, yeterli olarak uygulanmasını temin etmekle yükümlüdür.

Prensip 5
Yönetim Kurulu’nun direktifleri doğrultusunda, üst düzey yöneticiler faaliyetlerin, Yönetim Kurulu’nun belirlediği; strateji, risk iştahı (toleransı) ve politikalara uygun olarak yürütülmesini sağlamalıdır.

Prensip 6
Bankalar, bir sorumlu tarafından yönetilen bağımsız bir risk yönetimi fonksiyonuna sahip olmalıdır. Bu fonksiyon gerekli olan yetki, büyüklük, bağımsızlık ve Yönetim Kurulu’na erişim imkanına sahip olmalıdır.

Prensip 7
Riskler sürekli olarak kurumsal ve bölümsel bazda belirlemeli ve izlenmelidir. Bankanın risk yönetim ve iç kontrol altyapısı, bankanın risk profili ve dışsal risklerdeki değişikliklere paralel olarak güncellenmelidir.

Prensip 8
Etkili bir risk yönetimi, risk hakkındaki bilgilerin gerek banka genelini kapsayacak şekilde gerekse Yönetim Kurulu ve üst düzey yöneticilere yapılan raporlamalar yoluyla etkin bir biçimde iletişiminin sağlanmasıyla gerçekleşir.

Prensip 9
Yönetim Kurulu ve üst düzey yönetim; iç denetim, iç kontrol ve bağımsız denetim fonksiyonlarının gerçekleştirdiği çalışmalardan etkili bir şekilde faydalanmalıdır.

Prensip 10
Yönetim Kurulu, bankanın ücretlendirme (maaş, ikramiye ve primler) sisteminin tasarım ve işletimini aktif bir biçimde gözetime tabi tutmalı ve ücretlendirme sisteminin istenilen şekilde işlemesini sağlamak amacıyla izlemeli ve incelemelidir.

Prensip 11
Bir çalışana verilen ücretlerin toplamı; çalışanın aldığı tüm risklerle ölçülü, ilişkili ve uyumlu olmalıdır. Yapılan ücretlendirmenin sonuçları ile riskin sonuçları arasında simetri bulunmalı, ücret ödeme takvimi riskin zaman içindeki gelişimine duyarlı olmalı ve ücretlendirmenin içeriği de (nakit, hisse ya da diğer araçlardan oluşan karışım) riskle ilişkilendirilmelidir.

Prensip 12
Yönetim Kurulu ve üst düzey yönetim, bankanın operasyonel yapısını ve bu yapının karşı karşıya olduğu riskler karşısındaki durumunu bilmesi ve anlaması gerekmektedir.

Prensip 13
Bir banka yasalardan kaynaklanan nedenlerle özel bir amaca hizmet ediyor yada özel bir amaca hizmet eden yapılar barındırıyor, ve bu nedenle şeffaflık sağlayamıyor ya da uluslararası bankacılık standartlarını karşılayamıyor olabilir. Bu durumlarda Yönetim Kurulu ve üst düzey yöneticilerin faaliyetler ile ilgili; amaç, yapı ve bununla ilgili özel riskleri anlamaları ve belirlenen riskleri azaltmaya yönelik çözüm aramaları gerekmektedir.

Prensip 14
Bankanın yönetişimi, ortaklarına, mevduat sahiplerine, pay sahiplerine ve paydaşlarına karşı yeterli ölçüde şaffaflık sağlamalıdır.


Kaynak:
http://www.bis.org/publ/bcbs176.pdf